PROPOZYCJA USTAWY O PRZECIWDZIALANIU NADZWYCZAJNYM ZAGROZENIOM

WIADOMOŚCI
PL-CB RADIO

PROPOZYCJA USTAWY
O PRZECIWDZIAŁANIU NADZWYCZAJNYM ZAGROŻENIOM LUDZI I ŚRODOWISKA

Od lat środowisko ratownicze sygnalizuje pilną potrzebę dokonania w Polsce prawnych uregulowań dotyczących działań w przypadku powstania zagrożenia na większą skalę.

Przez okres ostatnich kilku lat problemem tym zajął się Wicewojewoda Warszawski Pan Zdzisław Tokarski, w wyniku czego powstały podwaliny "Ustawy o ochronie ludzi i środowiska przed nadzwyczajnymi zagrożeniami."

Społecznym ratownikom również zależy na prawnym uregulowaniu tych spraw. Dlatego w oparciu o wyżej wspomniany projekt, przygotowaliśmy propozycję treści takiej ustawy. Propozycję naszą publikujemy poniżej, mając nadzieję, że w końcu sprawy tak ważne jak bezpieczeństwo obywateli doczekają się odpowiednich uregulowań.

Będziemy wdzięczni, jeżeli ktoś z Państwa prześle nam swoje uwagi oraz propozycje do tej ustawy.

Społeczna Krajowa Sieć Ratunkowa i Redakcja "WIADOMOŚCI PL-CB RADIO" będą starały się nagłaśniać potrzebę prawnego uregulowania tych tak ważnych dla nas wszystkich spraw. Zapraszamy do współpracy w tym zakresie wszystkich, a zwłaszcza inne redakcje.

Postaramy się projektem przedmiotowej ustawy zainteresować zarówno władze państwowe jak i parlamentarzystów, a nawet - jeśli zajdzie taka potrzeba - zebrać odpowiednią ilość podpisów, aby zgłosić projekt ustawy do Sejmu RP.

PROJEKT
(Opracował Jerzy Płókarz
w oparciu o materiał zgromadzony
przez Wicewojewodę Warszawskiego
Pana Zdzisława Tokarskiego)

USTAWA

z dnia............. o ochronie ludzi i środowiska przed nadzwyczajnymi zagrożeniami

W celu stworzenia najwłaściwszych warunków ochrony życia i zdrowia ludzi oraz środowiska przed nadzwyczajnymi zagrożeniami wywołanymi zarówno rozwojem współczesnej cywilizacji, jak i przyczynami naturalnymi, stanowi się co następuje:

ROZDZIAŁ 1

Podstawowe definicje

Art.1. Ustawa niniejsza określa zasady organizacji przeciwdziałania nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi, mienia w znacznych rozmiarach oraz nienaruszalności środowiska, kompetencje, właściwości i zadania organów administracji rządowej, samorządowej i administracji specjalnych w tym zakresie, zadania podmiotów gospodarczych i innych, sposoby rozpoznawania nadzwyczajnych zagrożeń, usuwania ich skutków, zasady odpowiedzialności cywilnej za szkody z tym związane oraz za wykroczenia polegające na naruszeniu niektórych przepisów ustawy.

Art.2. Środowiskiem w rozumieniu ustawy jest środowisko w znaczeniu, jakie temu określeniu nadaje ustawa z dnia 31 stycznia 1980r o ochronie i kształtowaniu środowiska - z późniejszymi zmianami (jednolity tekst Dz.U.Nr 49 poz. 196 z 1994r).

        Art.3.1. Nadzwyczajnym zagrożeniem w rozumieniu ustawy jest zagrożenie wywołane rozwojem współczesnej cywilizacji lub przyczynami naturalnymi, mogące zagrozić życiu lub zdrowiu ludzi, mieniu w znacznych rozmiarach albo spowodować znaczne zniszczenie środowiska lub pogorszenie jego stanu poprzez zanieczyszczenie, skażenie czy zakażenie.

            2. Przez zagrożenie wywołane rozwojem współczesnej cywilizacji rozumie się:

                1) awaria - jest to uszkodzenie obiektu lub urządzenia technicznego powodujące przerwę w jego użytkowaniu lub utratę jego właściwości funkcjonalnych,

                2) katastrofa - jest to zdarzenie, powodujące zniszczenie zespołu obiektów, obiektu lub jego części.

                3) inne zdarzenia powodujące istotne zagrożenie dla ludzi lub środowiska.

            3. Przez przyczyny naturalne rozumie się wstrząsy sejsmiczne, huragany, sztormy, gwałtowne opady, powodzie, wyładowania atmosferyczne, susze, masowe występowanie szkodników, chorób roślin lub zwierząt albo ognisk chorób zakaźnych ludzi.

            4. Przez materiały niebezpieczne rozumie się substancje, które w przypadku niewłaściwego obchodzenia się z nimi poprzez swoje właściwości fizyczne, chemiczne bądź biologiczne mogą spowodować śmierć, uszczerbek zdrowia lub uszkodzenie ciała ludzkiego, zniszczenie dóbr materialnych albo doprowadzić do degradacji elementów środowiska.

Art.4. Ochrona środowiska przed nadzwyczajnymi zagrożeniami oznacza zaniechanie wszelkich działań, mogących doprowadzić do zmian w dynamice, składzie lub strukturze Ziemi, łącznie z przyrodą żywą, litosferą, hydrosferą, atmosferą i przestrzenią kosmiczną oraz prowadzenie działań zapobiegających powstawaniu nadzwyczajnych zagrożeń, wszelkie przeciwdziałanie ich powstawaniu, a w przypadku ich powstania prowadzenie akcji ratunkowych, usuwanie skutków i przywracanie środowiska do stanu pierwotnego.

    Art.5.1. Przeciwdziałanie nadzwyczajnym zagrożeniom oznacza:

        1) gdy nie istnieje bezpośrednie zagrożenie - wszelkie działania profilaktyczne, polegające na przestrzeganiu aktualnie obowiązujących zasad bezpieczeństwa, reżimów technologicznych, stosowaniu zabezpieczeń, szkoleniu i instruowaniu pracowników oraz wyposażaniu w sprzęt ochronny,

        2) w przypadku zaistnienia zagrożenia:

            a) rozpoznanie rodzaju i rozmiaru powstałego zagrożenia,

            b) ostrzeżenie lub zaalarmowanie osób, znajdujących się na terenie zagrożonym i ewentualna ewakuacja,

            c) przeprowadzenie akcji ratunkowej,

            d) czasowe wyłączenie z użytkowania zagrożonego obszaru, gdy zajdzie taka potrzeba,

            e) usunięcie skutków zdarzenia i doprowadzenie środowiska do stanu pierwotnego.

ROZDZIAŁ 2

Przepisy ogólne

Art.6. Do ochrony życia i zdrowia ludzkiego oraz środowiska przed nadzwyczajnymi zagrożeniami są zobowiązane organy administracji rządowej, samorządowej oraz administracji specjalnych, podmioty gospodarcze, społeczne służby ratownicze, a także osoby fizyczne.

    Art.7.1. Właściciel, zarządca lub użytkownik gruntu, budynków, obiektów oraz urządzeń technicznych, mogących stanowić nadzwyczajne zagrożenie, jest zobowiązany do:

        1) przestrzegania reżimów techniczno - eksploatacyjnych, instalacyjnych i technologicznych dotyczących posiadanych obiektów i urządzeń,

        2) zapewnienia sprawnego i bezpiecznego funkcjonowania urządzeń technicznych,

        3) określenia procedur postępowania w przypadku powstania nadzwyczajnego zagrożenia, stosownie do rodzaju niebezpieczeństwa i lokalnych warunków.

    Art.8.1. Podmioty korzystające w swej działalności, przechowujące, transportujące lub wprowadzające do obrotu urządzenia i materiały stanowiące potencjalne nadzwyczajne zagrożenie, są zobowiązane do:

        1) ścisłego przestrzegania przepisów bezpieczeństwa obowiązujących przy eksploatowaniu urządzenia stanowiącego zagrożenie oraz   przy   przechowywaniu,   transporcie,   wprowadzaniu do obrotu i używaniu materiałów niebezpiecznych,

        2) zorganizowania wewnętrznego systemu ostrzegawczo - alarmowego i służby ratownictwa oraz wyposażenie jej w niezbędny sprzęt,

        3) zapewnienia skutecznej ochrony pracowników oraz ludności zamieszkałej w strefie zagrożenia, powodowanego prowadzoną działalnością poprzez:

            a) wystąpienie do organu administracji państwowej w celu wydania decyzji określającej strefę zagrożenia,

            b) poinformowanie pracowników i ludności w strefie zagrożenia o rodzaju zagrożenia, sposobie zachowania podczas jego wystąpienia oraz możliwościach ochrony i zabezpieczenia, a także widoczne oznaczenie obiektów stanowiących zagrożenie,

            c) ostrzeganie lub alarmowanie o grożącym albo zaistniałym niebezpieczeństwie,

            d) wyposażenie załogi zakładu i zamieszkałej w strefie zagrożenia ludności w indywidualne środki ochronne, dostosowane do rodzaju zagrożenia,

            e) opracowanie procedur postępowania na wypadek wystąpienia zagrożenia i planów prowadzenia akcji ratunkowej.

Art.9. Operatorzy sieci i środków telekomunikacyjnych są zobowiązani zapewnić w sposób określony przez Koordynatora Łączności Wojewódzkiej Komisji d.s. Nadzwyczajnych Zagrożeń, nieodpłatne wykorzystanie posiadanego sprzętu do prowadzenia działań związanych z wystąpieniem nadzwyczajnego zagrożenia.

Art.10. Każdy kto dowie się o zdarzeniu powodującym lub mogącym spowodować nadzwyczajne zagrożenie zobowiązany jest do niezwłocznego powiadomienia o tym jednostki straży pożarnej, policji, organu administracji państwowej oraz podjęcia wszelkich możliwych działań zmierzających do likwidacji lub ograniczenia zagrożenia.

ROZDZIAŁ 3

Kompetencje i zadania organów administracji rządowej i samorządowej,

administracji specjalnych i społecznych służb ratowniczych

Art.11. Zapobieganie, przeciwdziałanie i usuwanie skutków nadzwyczajnych zagrożeń ludzi i środowiska jest integralną częścią systemu zapewnienia bezpieczeństwa wewnętrznego i porządku w państwie. Nadzór zwierzchni nad tymi działaniami sprawuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, a za organizację i prowadzenie tych działań odpowiedzialny jest Prezes Rady Ministrów RP.

Art.12. Prezes Rady Ministrów określi sposób zorganizowania Krajowego Systemu Przeciwdziałania Nadzwyczajnym Zagrożeniom zwanego dalej Systemem. Zakresem działania Systemu będzie zapobieganie, przeciwdziałanie i usuwanie skutków wszelkich zaistniałych nadzwyczajnych zagrożeń.

Art.13. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji nadzoruje podlegający mu Krajowy System Ratowniczo - Gaśniczy, stanowiący profesjonalne siły ratownicze wykorzystywane podczas likwidacji skutków części zagrożeń oraz koordynuje działania porządkowo - ochronne na podstawie odrębnych przepisów.

Art.14. Minister Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa może żądać od pozostałych ministrów, wojewodów i organów samorządu terytorialnego informacji w sprawach przeciwdziałania i usuwania skutków nadzwyczajnych zagrożeń środowiska, a w przypadku wystąpienia nieprawidłowości występować o ich usunięcie.

Art.15. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej, działając na podstawie odrębnych przepisów ustala warunki transportowania materiałów niebezpiecznych, sprawuje nad nim nadzór oraz nadzoruje prowadzenie akcji ratunkowych na morzu.

Art.16. Minister Zdrowia i Opieki Społecznej nadzoruje rozpoznawanie skażeń i zakażeń mogących zagrozić życiu i zdrowiu ludzi oraz ustala zasady i tryb udziału jednostek służby zdrowia w akcjach ratunkowych.

Art.17. Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej organizuje i nadzoruje ochronę roślin i zwierząt przed nadzwyczajnymi zagrożeniami powodowanymi chorobami zwierzęcymi lub rozwojem chorób i szkodników roślin.

Art.18. Minister Przemysłu i Handlu nadzoruje działanie podmiotów gospodarczych w przedmiocie zapobiegania powstawaniu nadzwyczajnych zagrożeń ludzi i środowiska i likwidacji ich skutków oraz ustala zasady organizacji i funkcjonowania ratownictwa górniczego, chemicznego oraz specjalistycznych zakładowych służb ratowniczych.

    Art.19.1. Minister Obrony Narodowej określi w drodze rozporządzenia zasady użycia pododdziałów wojskowych w ramach Systemu do prowadzenia akcji ratunkowych i usuwania skutków nadzwyczajnych zagrożeń.

        2. Minister Obrony Narodowej określi w drodze rozporządzenia zasady zapobiegania, przeciwdziałania, zwalczania i usuwania skutków nadzwyczajnych zagrożeń na terenie obiektów wojskowych.

        3. Szef Obrony Cywilnej Kraju określi zasady użycia formacji Obrony Cywilnej przy usuwaniu skutków nadzwyczajnych zagrożeń, w tym klęsk żywiołowych.

Art.20. Minister Finansów zapewni w budżecie państwa środki finansowe na zorganizowanie i zabezpieczenie funkcjonowania Systemu oraz określi zasady finansowania prowadzonych akcji ratunkowych i przywracania środowiska do stanu pierwotnego, a także określi zasady ubezpieczania prowadzących działalność oraz transportu materiałów niebezpiecznych, stanowiących potencjalne nadzwyczajne zagrożenie.

Art.21. Prezes Państwowej Agencji Atomistyki na podstawie odrębnych przepisów sprawuje nadzór nad zapobieganiem skażeniom radioaktywnym, wykrywaniem ich oraz usuwaniem skutków skażeń.

Art.22. Wojewodowie jako Szefowie Obrony Cywilnej województw realizują zadania zapobiegania i przeciwdziałania nadzwyczajnym zagrożeniom ludzi i środowiska poprzez realizację zadań Obrony Cywilnej oraz organizację Wojewódzkich Systemów Przeciwdziałania Nadzwyczajnym Zagrożeniom Ludzi i Środowiska zwanych dalej Systemami Wojewódzkimi w kształcie adekwatnym do potrzeb i możliwości danego województwa.

Art.23. Wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) na podległym sobie terenie tworzą odpowiednio Gminne (Miejskie, Dzielnicowe) Systemy Przeciwdziałania Nadzwyczajnym Zagrożeniom Ludzi i Środowiska zwane dalej Systemami Gminnymi stosownie do lokalnych potrzeb i możliwości. Sytem Gminny stanowi integralną część właściwego Systemu Wojewódzkiego.

Art.24. Organy rządowej administracji specjalnej uczestniczą w tworzonych systemach realizując zadania wynikające z ich kompetencji.

Art.25. Społeczne służby ratownicze takie jak Społeczna Krajowa Sieć Ratunkowa Polskiego Radia Obywatelskiego, Polski Czerwony Krzyż, WOPR, GOPR i inne, uczestniczą w tworzonych Systemach realizując zadania określone przez koordynatorów działań.

ROZDZIAŁ 4

Organizacja i funkcjonowanie Systemu, Systemów Wojewódzkich

i Gminnych

Art.26.1. System powoływany jest rozporządzeniem Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej i składa się z trzech następujących podsystemów:

1) podsystemu zapobiegania nadzwyczajnym zagrożeniom, opartego na organach kontroli specjalnej (Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska, Państwowa Straż Pożarna, Państwowa Inspekcja Sanitarna, Państwowa Inspekcja Pracy itp.) i administracji rządowej, które ustalają warunki prowadzenia działalności stwarzającej potencjalne nadzwyczajne zagrożenie, określają zasady i przepisy bezpieczeństwa oraz kontrolują ich przestrzeganie, współpracując ze sobą,

        2) podsystemu wczesnego ostrzegania i alarmowania korzystającego z:

            a) istniejących struktur państwowego monitoringu środowiska, integrującego sieci ostrzegania wszystkich instytutów centralnych, zajmujących się obserwacją środowiska,

            b) struktur Ministerstwa Obrony Narodowej,

            c) struktur Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji,

            d) służby operacyjnej Obrony Cywilnej, przyjmującej meldunki o sytuacji zagrożeń z terenu województw,

        3) podsystemu sił i środków ratowniczych składających się ze wszystkich profesjonalnych i nieprofesjonalnych sił ratowniczych, będących w gestii administracji specjalnych (szczególnie Państwowej Straży Pożarnej), sił zbrojnych, stacji i służb ratownictwa chemicznego, formacji obrony cywilnej, jednostek pomocy medycznej, organizacji społecznych i paramilitarnych oraz podmiotów gospodarczych.

Art.27. Za funkcjonowanie i mobilność Systemu odpowiedzialny jest wyznaczony Wiceprezes Rady Ministrów, jego zastępcą do spraw ratownictwa jest Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej, jako organizator Krajowego Systemu Ratowniczo - Gaśniczego natomiast zastępcą do spraw logistyki Szef Obrony Cywilnej Kraju.

Art.28. Dyżurną służbą operacyjną Systemu jest Krajowe Centrum Operacyjno - Interwencyjne. Posiada ono centralny układ informacyjny zasilany przez resortowe systemy informacyjne, Lekarza Dyżurnego Kraju i Głównego Inspektora Sanitarnego oraz dyżurne służby operacyjne wojewodów. Wymienione służby przekazują do Centrum dane o zaistniałych nadzwyczajnych zagrożeniach, podjętych działaniach i potrzebach.

Art.29. Organem koordynującym, doradczym oraz opiniującym funkcjonowanie Systemu jest Stały Zespół Komitetu Spraw Obronnych Rady Ministrów d.s. Kryzysowych w składzie określonym w decyzji Przewodniczącego Komitetu. Skład Zespołu można uzupełniać przez powoływanie branżowych specjalistów w zależności od rodzaju zagrożenia.

Art.30. Organizacją i kierowaniem akcjami ratunkowymi zajmują się profesjonalne siły ratownicze Państwowej Straży Pożarnej lub innych administracji specjalnych wzmacniane, w razie potrzeb, przez koordynującego działania innymi elementami podsystemu sił i środków ratowniczych.

Art.31. System Wojewódzki powoływany jest (w oparciu o niniejszą ustawę) rozporządzeniem Wojewody w strukturze i kształcie dostosowanym do przewidywanych na terenie województwa zagrożeń.

Art.32. Dyżurną służbą operacyjną województwa jest Centrum Informacyjno - Interwencyjne Wojewody pracujące całodobowo, posiadające uprawnienia decyzyjne z upoważnienia Wojewody do koordynowania pierwszej fazy działań ratowniczych.

Art.33. Organem koordynującym, doradczym oraz opiniującym działanie Systemu Wojewódzkiego jest Wojewódzka Komisja d.s. Nadzwyczajnych Zagrożeń, w skład której wchodzą przedstawiciele Urzędu Wojewódzkiego, Państwowej Straży Pożarnej, Policji, Pogotowia Ratunkowego, Krajowej Sieci Ratunkowej Polskiego Radia Obywatelskiego, priorytetowych działów gospodarki oraz w/g potrzeb innych służb ratunkowych działających na terenie województwa.

Art.34. System Gminny powoływany jest na podstawie zarządzenia Wojewody przez Radę Gminy w kształcie dostosowanym do potrzeb oraz możliwości Gminy.

Ar.35. Finansowanie funkcjonowania systemu odbywa się ze środków budżetu centralnego, budżetów województw oraz budżetów samorządów lokalnych poprzez wydzielenie środków finansowych na pokrycie kosztów działań ratowniczych i likwidacji skutków nadzwyczajnych zagrożeń.

Art.36. Organizatorzy struktur Systemu poszczególnych szczebli określą zasady jego organizacji, uczestników, ich obowiązki i uprawnienia oraz zawrą dwustronne umowy z instytucjami i organizacjami działającymi na rzecz Systemu.

ROZDZIAŁ 5

Zapobiegania powstawaniu nadzwyczajnych zagrożeń

ludzi i środowiska

    Art.37.1. Zapobieganie nadzwyczajnym zagrożeniom powodowanym katastrofami, awariami obiektów lub urządzeń technicznych polega na:

        2. Stosowaniu przy projektowaniu, konstruowaniu, produkcji i eksploatacji urządzeń rozwiązań bezpiecznych, również ekologicznie.

        3. Przyjęciu zasad organizacji pracy minimalizujących możliwość wystąpienia zagrożeń ludzi i środowiska, szczególnie przy pracy z materiałami niebezpiecznymi.

        4. Systematycznej kontroli przestrzegania obowiązujących przepisów bezpieczeństwa i reżimów technologicznych, szczególnie podczas pracy z materiałami niebezpiecznymi.

Art.38. Podmioty gospodarcze zobowiązane są do wykonywania obowiązków o charakterze profilaktycznym określonych w ustawie z dnia 31 stycznia 1980r o ochronie i kształtowaniu środowiska, mających zastosowanie również przy zapobieganiu występowania nadzwyczajnych zagrożeń.

Art.39. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej określi w drodze rozporządzenia zakres działań zapobiegających powstawaniu nadzwyczajnych zagrożeń podczas transportu materiałów niebezpiecznych.

Art.40. Prezes Państwowej Agencji Atomistyki określi zakres działań zapobiegających występowaniu nadzwyczajnych zagrożeń w instytutach badawczych i przedsiębiorstwach, wykorzystujących w swej działalności materiały radioaktywne.

Art.41. Wojewoda może w decyzji administracyjnej (pozwoleniu wodnoprawnym, decyzji o dopuszczalnej emisji, decyzji o sposobie likwidacji odpadów materiałów niebezpiecznych itp.) nałożyć na podmiot gospodarczy obowiązki wynikające z potrzeby ochrony przed nadzwyczajnymi zagrożeniami.

Art.42.1. W przypadku wystąpienia wyjątkowo niekorzystnych warunków atmosferycznych, mogących doprowadzić do przekroczenia dopuszczalnych norm zanieczyszczeń powietrza (powstania smogu), Wojewoda może nakazać ograniczenie produkcji powodującej tego typu zanieczyszczenia oraz wprowadzić zakaz lub ograniczenie ruchu pojazdów spalinowych na terenie zagrożonym.

2. Minister Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa na wniosek Wojewody, który wprowadził ograniczenia, może te ograniczenia zarządzić na terenie sąsiednich województw, o ile emisje z ich terenu mają wpływ na zagrożony smogiem obszar.

    Art.43.1. Obowiązki, zadania i uprawnienia komitetów przeciwpowodziowych na szczeblu województwa i samorządu przejmują Komisje d.s. Nadzwyczajnych Zagrożeń.

        2. Przeciwdziałanie nadzwyczajnym zagrożeniom powodowanym przez powodzie polega na:

            1) budowie i właściwym utrzymywaniu zbiorników retencyjnych oraz urządzeń przeciwpowodziowych,

            2) ograniczeniu powierzchniowego spływu wód przez zwiększanie zalesienia na wododziałach i zlewniach,

            3) zorganizowaniu systemu obserwacji i informowania o stanie wód oraz o zagrożeniach powodziowych,

            4) utrzymywaniu w stanie gotowości odpowiedniego sprzętu do akcji przeciwpowodziowej oraz przeszkolonych formacji, przygotowanych do działania w postaci ochotniczych drużyn przeciwpowodziowych i drużyn ratownictwa przeciwpowodziowego obrony cywilnej.

        3. Zasady prowadzenia akcji przeciwpowodziowej określają odrębne przepisy.

Art.44. Przeciwdziałanie nadzwyczajnym zagrożeniom ludzi i środowiska powodowanym przez gwałtowne opady, susze, sztormy, huragany i wstrząsy sejsmiczne polega na organizacji systemu obserwacji i rejestracji oraz ostrzegania i alarmowania.

Art.45. Przeciwdziałanie nadzwyczajnym zagrożeniom zdrowia i życia ludzi powodowanym przez choroby zakaźne polega na wczesnym wykrywaniu ognisk zakażeń i wydawaniu odpowiednich nakazów i zakazów przez służby sanitarne stosownie do odrębnych przepisów.

Art.46. Przeciwdziałanie nadzwyczajnym zagrożeniom środowiska powodowanym przez zaraźliwe choroby zwierząt albo rozprzestrzenianie się chorób lub szkodników roślin polega na wczesnym wykrywaniu, lokalizacji i tępieniu z zachowaniem wymagań ochrony środowiska, zgodnie z odrębnymi przepisami.

ROZDZIAŁ 6

Zasady prowadzenia akcji ratunkowych

    Art.47.1. W zależności od obszaru oraz stopnia wystąpienia nadzwyczajnego zagrożenia ludzi i środowiska do koordynacji i wspomagania działań ratowniczych uruchamiany jest Gminny, Wojewódzki lub Krajowy System.

        2. Działania koordynuje:

            1) Wójt (Prezydent, Burmistrz) - jeżeli zagrożenie dotyczy terenu jednej gminy ,

            2) Wojewoda - jeżeli zagrożenie występuje na obszarze większym niż jedna gmina,

            3) Wicepremier - jeżeli zagrożenie występuje na terenie większym niż województwo,

            4) w przypadkach szczególnych działania może koordynować koordynator wyższego szczebla.

Art.48.1. Do prowadzenia działań ratowniczych przystępują profesjonalne siły Krajowego Systemu Ratowniczo - Gaśniczego.

2. Działaniami kieruje:

1) Komendant Rejonowy Państwowej Straży Pożarnej - na obszarze gminy lub rejonu,

2) Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej - na obszarze zagrożenia większym niż rejon,

3) Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej na obszarze zagrożenia większym niż województwo.

4) w przypadkach szczególnych działaniami może kierować komendant wyższego szczebla.

Art.49. Po ocenieniu sytuacji koordynujący działania ratownicze kierownik organu administracji rządowej lub samorządowej podejmuje decyzję dotyczącą wzmocnienia sił uczestniczących w akcji ratunkowej.

    Art.50.1. Jeżeli prowadzone działania ratownicze muszą być wsparte zorganizowaną akcją społeczną może nastąpić ogłoszenie stanu nadzwyczajnego zagrożenia.

        2. Stan nadzwyczajnego zagrożenia ogłasza Wojewoda z urzędu lub na wniosek organu gminy albo kierującego działaniami ratowniczymi.

            1) stan nadzwyczajnego zagrożenia obejmujący obszar większy niż jedno województwo ogłasza Prezes Rady Ministrów.

    Art.51.1. Dla wspomagania działań ratowniczych, gdy sytuacja tego wymaga, organy gminy organizują akcję społeczną, polegającą na wprowadzeniu obowiązku świadczeń osobistych i rzeczowych,

            1) w przypadkach szczególnych o wprowadzeniu obowiązku świadczeń osobistych i rzeczowych może zadecydować Wojewoda lub Kierownik Urzędu Rejonowego.

        2. Obowiązkowi świadczeń osobistych i rzeczowych podlegają osoby prawne, jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne w wieku od 16 do 60 lat zamieszkujące, przebywające lub posiadające siedzibę na terenie danej gminy.

1) Obowiązkowi świadczeń osobistych nie podlegają:

                a) osoby chore, niedołężne oraz niepełnosprawne i kobiety ciężarne lub wychowujące dzieci do lat 14,

                b) mężczyźni będący jedynymi opiekunami dzieci do lat 14,

                c) opiekunowie osób niedołężnych lub niepełnosprawnych.

        3. Do wykonania obowiązku świadczeń osobistych i rzeczowych powołuje Wójt (Prezydent, Burmistrz) decyzją administracyjną, która może być przekazana także ustnie, telegraficznie, telefonicznie lub w inny sposób, nie wymaga uzasadnienia i podlega natychmiastowemu wykonaniu.

        4. W przypadkach szczególnych do wykonania obowiązku świadczeń osobistych i rzeczowych może powoływać Wojewoda lub Kierownik Urzędu Rejonowego.

    Art.52.1. Obowiązek świadczeń osobistych i rzeczowych może obejmować:

            1) udzielanie pierwszej pomocy osobom, które uległy nieszczęśliwym wypadkom,

            2) udostępnianie, na czas niezbędny, pomieszczeń osobom ewakuowanym z obszaru nadzwyczajnego zagrożenia ludzi i środowiska,

            3) udział w ratowaniu mienia,

            4) udostępnianie pomieszczeń i dostarczanie paszy zagrożonemu inwentarzowi,

5) zabezpieczenie własnych źródeł wody pitnej i środków spożywczych przed zanieczyszczeniem, skażeniem lub zakażeniem i udostępnienie tych źródeł i środków dla potrzeb domowych i gospodarczych osób ewakuowanych lub poszkodowanych,

6) dostarczenie sprzętu i narzędzi potrzebnych do prowadzenia akcji ratunkowej,

7) dostarczanie środków transportowych,

8) wykonanie określonych robót lub innych zadań wyznaczonych przez kierujących akcją ratunkową lub koordynatora działań.

Art.53. Właścicielom środków przewozowych lub innego sprzętu użytego do akcji ratunkowej przysługuje prawo do wynagrodzenia w/g stawek, określonych w drodze rozporządzenia przez Ministra transportu i Gospodarki Morskiej w porozumieniu z Ministrem Finansów.

Art.54.1. Za uszkodzenie, zniszczenie lub utratę sprzętu podczas trwania akcji ratunkowej właścicielowi przysługuje odszkodowanie, określane i przyznawane przez koordynatora działań ratowniczych.

2. Spory dotyczące odszkodowań określonych w ust.1 rozstrzyga właściwy Sąd.

Art.55. Stan nadzwyczajnego zagrożenia ludzi i środowiska odwołuje organ, który je ogłosił z urzędu, na wniosek organu gminy lub kierującego akcją ratunkową.

Art.56.1. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej sprawuje nadzór nad organizowaniem działań ratowniczych i usuwaniem skutków nadzwyczajnych zagrożeń na obszarach morskich Rzeczypospolitej
Polskiej.

2. Dyrektorzy Urzędów Morskich opracowują plany prowadzenia akcji ratunkowych i usuwania skutków zagrożeń środowiska morskiego i uzgadniają je z właściwymi terenowo wojewodami.

3. Współpracę z innymi państwami, dotyczącą ochrony nienaruszalności środowiska morskiego określają odrębne przepisy i umowy międzynarodowe.

ROZDZIAŁ 7

Usuwanie skutków nadzwyczajnych zagrożeń

Art.57.1. Do likwidacji skutków nadzwyczajnego zagrożenia i doprowadzenia środowiska do stanu sprzed zdarzenia zobowiązany jest ponoszący odpowiedzialność cywilną za skutki zdarzenia lub, gdy nie ma on możliwości wykonania tego obowiązku, podmiot gospodarczy wyznaczony przez Wojewodę, na koszt ponoszącego odpowiedzialność cywilną za skutki zdarzenia.

2. Jeżeli nie jest możliwym ustalenie ponoszącego odpowiedzialność cywilną za skutki zdarzenia lub jeżeli zagrożenie spowodowane było bezpośrednim działaniem siły wyższej usunięcie skutków zdarzenia następuje, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej, na koszt Gminy przez podmiot wyznaczony przez odpowiedniego koordynatora działań Systemu Gminnego.

    Art.58.1. W przypadkach szczególnych Wojewoda może wspierać finansowo, rzeczowo oraz osobowo usuwanie skutków nadzwyczajnych zagrożeń wykorzystując w ramach Systemu Wojewódzkiego wszystkie organa i instytucje działające na terenie województwa, a w szczególności:

                1) wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska,

                2) wojewódzkie i terenowe stacje sanitarno - epidemiologiczne,

                3) regionalne dyrekcje lasów państwowych,

                4) regionalne zarządy gospodarki wodnej,

                5) okręgowe stacje chemiczno - rolnicze,

                6) urzędy morskie,

                7) wojewódzkie zarządy melioracji i urządzeń wodnych,

                8) Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej i inne.

Art.59. W przypadkach szczególnych można wspomagać usuwanie skutków nadzwyczajnych zagrożeń poprzez nakładanie świadczeń osobistych i rzeczowych analogicznie jak w przypadku prowadzenia akcji ratunkowej.

ROZDZIAŁ 8

Współpraca międzynarodowa

w zakresie przeciwdziałania nadzwyczajnym zagrożeniom

Art.60. Rzeczpospolita Polska rozwija współpracę międzynarodową w sprawach ochrony ludzi i środowiska przed nadzwyczajnymi zagrożeniami, dążąc do doskonalenia struktur informacyjno - alarmowych i systemów wczesnego ostrzegania, planowania i organizacji wspólnych działań ratowniczych oraz stosowania ułatwień w przekraczaniu granic państwowych w celach ratowniczych wraz z niezbędnym sprzętem.

Art.61. Rzeczpospolita Polska świadczy pomoc w działaniach ratowniczych w wypadkach powstania nadzwyczajnych zagrożeń na terenie innych państw lub na obszarach nie podlegających suwerenności narodowej oraz korzysta z pomocy innych państw na zasadach określonych w odrębnych przepisach lub w umowach międzynarodowych.

Art.62. Zawierane przez Rzeczpospolitą Polską międzynarodowe umowy gospodarcze, a zwłaszcza umowy dotyczące tranzytu przez terytorium Polski materiałów niebezpiecznych, nie mogą naruszać wymagań ochrony ludzi i środowiska przed nadzwyczajnymi zagrożeniami.

    Art.63.1. Rzeczpospolita Polska wywiązuje się z przyjętych zobowiązań międzynarodowych w sprawie ochrony ludzi i środowiska, a w szczególności:

            1) Konwencji Helsińskiej "Helkom" podpisanej w 1974r w sprawie ochrony Morza Bałtyckiego,

            2) Konwencji o transgranicznym oddziaływaniu awarii przemysłowych, podpisanej w 1992r,

            3) Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy, dotyczącej zapobiegania katastrofom przemysłowym, podpisanej w 1993r.

Art.64. Strona Polska aktywnie uczestniczy w opracowywaniu międzynarodowych aktów prawnych, dotyczących problematyki przeciwdziałania nadzwyczajnym zagrożeniom i uczestniczy w pracach w tym zakresie w ramach ONZ i innych organizacji.

Art.65. Rzeczpospolita Polska jest zainteresowana wypracowywaniem jak najlepszej współpracy w zakresie zapobiegania i przeciwdziałania nadzwyczajnym zagrożeniom z innymi państwami europejskimi, a w szczególności z jej bezpośrednimi sąsiadami.

ROZDZIAŁ 9

Odpowiedzialność cywilna

sprawców szkód powstałych w następstwie

nadzwyczajnych zagrożeń

    Art.66.1. Do odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w następstwie nadzwyczajnych zagrożeń stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu cywilnego oraz zasady określone w niniejszej ustawie, a postępowanie w tych sprawach toczy się w trybie określonym w kodeksie postępowania cywilnego.

        2. Za szkodę powstałą w następstwie nadzwyczajnego zagrożenia odpowiada ten, którego działalność wywołała zagrożenie, chyba że szkoda nastąpiła wskutek bezpośredniego działania siły wyższej,

        3. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność za następstwa zdarzenia powodującego nadzwyczajne zagrożenie,

        4. Należne odszkodowanie obejmuje także uzasadnione koszty prowadzenia akcji ratunkowej,

5. Naprawienie szkody obejmuje również wyrównanie uszczuplenia dobra wspólnego wskutek degradacji środowiska; roszczenie to przysługuje Narodowemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,

6. Odpowiedzialność cywilną za zanieczyszczenie środowiska morskiego regulują odrębne przepisy.

Art.67. Prowadzący działalność stanowiącą potencjalne nadzwyczajne zagrożenie, zobowiązani są do zawarcia umów ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody w firmach ubezpieczeniowych, na zasadach określonych przez Ministra Finansów zgodnie z art.20 niniejszej Ustawy.

    Art.68.1. Osobie, która chroniąc w sposób uzasadniony okolicznościami ludzi, mienie w znacznych rozmiarach lub środowisko przed nadzwyczajnym zagrożeniem poniosła uszczerbek na zdrowiu lub mieniu przysługuje odszkodowanie i inne odpowiednie świadczenia określone w kodeksie cywilnym. Jeżeli osoba ta utraciła życie, odpowiednie świadczenia przysługują będącym na jej utrzymaniu.

        2. Obowiązek zaspokojenia roszczeń, o których mowa w ust.1 ciąży na ponoszącym odpowiedzialność cywilną za szkody wynikłe na skutek powstania nadzwyczajnego zagrożenia, a gdy sprawcy nie ma lub nie można go ustalić albo jest niewypłacalny, świadczenia obciążą budżet Państwa.

        3. W sytuacji, gdy ratowanie ludzi lub ochrona środowiska była zawodowym lub służbowym obowiązkiem poszkodowanego, należności odszkodowawcze i rentowe określają odrębne przepisy.

            1) Do społecznych ratowników mają odpowiednio zastosowanie przepisy art.68 ust.1 i 2.

ROZDZIAŁ 10

Odpowiedzialność za wykroczenia

Art.69.1. Kto nie przestrzega nakazów, zakazów lub ograniczeń dotyczących zapobieganiu lub przeciwdziałaniu nadzwyczajnym zagrożeniom ludzi i środowiska,

podlega karze aresztu albo grzywny,

2. Tej samej karze podlega, kto nie przestrzega nakazów, zakazów lub ograniczeń wydanych przez właściwy organ w ramach działań interwencyjnych podjętych w wypadku wystąpienia nadzwyczajnego zagrożenia ludzi lub środowiska.

Art.70. Kto uniemożliwia lub utrudnia właściwym organom prowadzenie czynności kontrolnych w zakresie ochrony ludzi i środowiska przed nadzwyczajnymi zagrożeniami albo wbrew obowiązkowi nie udziela informacji albo udziela informacji nieprawdziwej lub zataja prawdę w zakresie bezpieczeństwa ekologicznego,

podlega karze aresztu albo grzywny.

Art.71. Kto nie stosuje się do rozporządzeń, zarządzeń lub decyzji wydanych w związku z ochroną ludzi i środowiska przed nadzwyczajnymi zagrożeniami,

podlega karze aresztu albo grzywny.

Art.72.1. Kto nie zawiadamia właściwego organu o zauważonym zdarzeniu mogącym spowodować nadzwyczajne zagrożenie,

podlega karze grzywny.

ROZDZIAŁ 11

Przepisy przejściowe i końcowe

Art.73.1. Przepisy niniejszej ustawy nie zmieniają przepisów ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska (z wyjątkiem przepisów określonych w art.74 ust.2 niniejszej Ustawy), o ochronie przeciwpożarowej, prawo wodne (o ochronie przeciwpowodziowej), przepisów o zapobieganiu i usuwaniu skutków katastrof górniczych, lotniczych i budowlanych ani przepisów o ratownictwie morskim.

2. Jeżeli zdarzenie, którego dotyczą przepisy wymienione w ust.1 ma charakter nadzwyczajnego zagrożenia, stosuje się również przepisy niniejszej ustawy.

Art.74.1. Traci moc dekret z dnia 23 kwietnia 1953r o świadczeniach w celu zwalczania klęsk żywiołowych (Dz.U.Nr 23, poz.93 z 1959r; Nr 27, poz.167 z 1970r; Nr 16 poz.138 i Nr 44, poz.200 z 1983r).

2. W ustawie o ochronie i kształtowaniu środowiska skreśla się art.104 i 105.

Art.75. Ustawa wchodzi w życie po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia.